Możliwości i Techniki Barwienia

Beton – materiał, który przez długi czas kojarzył się głównie z surową konstrukcją, dziś dumnie wkracza do świata dekoracji. Podobnie posadzki żywiczne, które zyskuje na popularności w zaskakującym tempie. Oba te materiały przeobraziły się w pełnoprawne elementy wykończenia. Ich wybór – to wszechstronność, trwałość i estetyka, które otwierają drzwi do tworzenia wyjątkowych przestrzeni. Czy to w domu, w biurze, czy w potężnej hali przemysłowej. Ten artykuł ma za zadanie przybliżyć dostępne metody i techniki barwienia tych materiałów. Wskażemy też, na co zwrócić uwagę przy wyborze tej najlepszej dla konkretnego projektu.

Beton i Posadzki Żywiczne w Świecie Dekoracji

Coraz częściej widujemy beton i posadzki żywiczne nie tylko w roli konstrukcyjnej, ale także jako element wystroju. W środku budynku, czy na zewnątrz. Dobrze zaprojektowany i wykonany beton potrafi zachwycić swoją fakturą i kolorem. Z łatwością staje się centralnym punktem aranżacji. Posadzki żywiczne? To synonim nowoczesności, elegancji i funkcjonalności. Pozwalają nadać niepowtarzalny charakter każdemu wnętrzu. Idealnie komponują się z różnymi stylami. Co ciekawe, posadzki żywiczne świetnie imitują wygląd betonu. Ale uwaga – oferują znacznie szerszą paletę możliwości wizualnych i kolorystycznych.

Barwienie betonu w basie – O co w tym chodzi?

Jedną z najprostszych metod nadawania koloru betonowi jest barwienie go w masie. Na czym to polega? Do mieszanki betonowej dodaje się specjalistyczne pigmenty, zanim beton zostanie ułożony. Aby kolor był trwały i wyglądał dobrze, pigmenty muszą spełniać wysokie wymagania. To norma PN-EN 12878. Określa ona, czy pigment jest odporny na alkaliczne środowisko cementu, na światło, na warunki atmosferyczne. I zapewnia powtarzalność koloru.

Pigmenty dostępne są w kilku formach:

• Proszkowa: Forma tradycyjna, wciąż często wykorzystywana.
• Granulowana/kompaktowa: Łatwiej ją dozować, mniej pyli.
• Upłynniona (pasty pigmentowe): Mieszanie z betonem jest proste i szybkie.

Sukces barwienia w masie to przede wszystkim dobre wprowadzenie pigmentu do mieszanki i jego równomierne rozprowadzenie. Ale na efekt końcowy wpływa wiele innych czynników:

• Kolor cementu i dodatków mineralnych: To ma ogromne znaczenie, szczególnie gdy chcemy uzyskać jasne barwy. Szary cement naturalnie „przygasza” jasne pigmenty. Chcąc uzyskać czyste, jasne kolory, najlepiej stosować biały cement.
• Ilość dodawanego pigmentu: Im więcej pigmentu dodamy, tym bardziej intensywny będzie kolor. Ale tylko do pewnego momentu – nasycenia. Powyżej tej ilości, dodawanie kolejnego pigmentu nie zmieni znacząco koloru.
• Kolor kruszywa: Kruszywo też wpływa na to, jak odbieramy kolor. Zwłaszcza, gdy powierzchnia betonu się ściera i kruszywo staje się widoczne. Do jasnych betonów zaleca się jasne kruszywa.
• Współczynnik wodno-cementowy (w/c): Wyższy współczynnik w/c może sprawić, że beton będzie optycznie jaśniejszy. Dlaczego? Wtedy powstaje więcej porów kapilarnych, które mocniej rozpraszają światło.
• Warunki dojrzewania betonu: Niskie temperatury podczas dojrzewania mogą zwiększyć intensywność koloru. Z kolei zbyt duża wilgotność powietrza sprzyja powstawaniu wykwitów wapniowych. Te mogą osłabić intensywność koloru i prowadzić do nieestetycznych plam.
• Warunki użytkowania: Kolor barwionego w masie betonu może zmieniać się w czasie. Wpływają na to wykwity węglanowe, proces hydratacji cementu, ścieranie powierzchni i wchłanianie zanieczyszczeń.

Malowanie betonu farbami 

Inną metodą na nadanie betonowi koloru jest malowanie jego powierzchni. Celem jest nie tylko kolor, ale też ochrona. Ochrona przed ścieraniem, pękaniem, plamami i warunkami atmosferycznymi (tarasy, ogrodzenia, ściany).

Malowanie świetnie sprawdza się tam, gdzie liczy się funkcjonalność i łatwość czyszczenia. Na przykład w garażach, warsztatach czy na parkingach. Pozwala też złagodzić surowy wygląd betonu. Dodać mu „tego czegoś”, a także ujednolicić wygląd otoczenia. Farby do betonu stosuje się też do malowania znaków poziomych. Znajdziemy je na parkingach czy schodach. To zwiększa bezpieczeństwo.

Jakie farby do betonu?

Odpowiednia farba do betonu to klucz. Wybór zależy od tego, do czego powierzchnia będzie służyć i czego od niej oczekujemy. Oto najpopularniejsze typy:

• Farba akrylowa: Bardzo łatwa w aplikacji, szybko schnie i ma delikatny zapach. Tworzy powłoki elastyczne, odporne na deszcz, dlatego nadaje się na zewnątrz. Dobra opcja dla płytek gresowych w piwnicy czy garażu. Pamiętaj, aby wybrać farbę przeznaczoną specjalnie do betonu.
• Farba chlorokauczukowa: Powstaje na bazie spoiwa kauczukowego. Należy do farb rozpuszczalnikowych, co oznacza intensywniejszy zapach podczas malowania. Tworzy bardzo trwałe powłoki. Są one odporne na zmienne warunki atmosferyczne (deszcz, mróz, słońce), zarysowania i uszkodzenia mechaniczne. Zalecana głównie do stosowania na zewnątrz.
• Farba epoksydowa (dwuskładnikowa): Składa się z żywicy epoksydowej i utwardzacza. To rozwiązanie o najwyższej wytrzymałości. Tworzy trwałą, elastyczną powłokę o wyjątkowej odporności na ścieranie, uderzenia, wodę, środki czyszczące i dezynfekujące, a także wiele substancji chemicznych. Idealna w ekstremalnych warunkach. Spotkamy ją w zakładach przemysłowych z ciężkimi maszynami, garażach (ochrona przed olejami, smarami, chemikaliami), pralniach czy kotłowniach. Świetnie nadaje się do przestrzeni publicznych i miejsc o dużym ruchu pieszych. Służy też do oznaczania miejsc parkingowych.

Polerowany beton z barwnikami (Dyes)

Technika polerowania betonu może iść w parze z aplikacją specjalnych barwników, tzw. dyes. Te barwniki wnikają w strukturę betonu. Nadają mu półprzezroczysty kolor. Pozwala to zmienić kolor istniejącej betonowej posadzki. Nie tworzy się przy tym efektu „mottlingu” – nierównomiernych przebarwień, charakterystycznego dla barwienia kwasowego. To metoda dająca subtelne, eleganckie efekty kolorystyczne. Podkreśla naturalne piękno polerowanego betonu.

Posadzki żywiczne 

Posadzki żywiczne – wylewane w różnych technologiach (epoksyd, poliuretan, metakryl) – to praktycznie nieograniczone możliwości koloru i wzoru. Ich kluczowe cechy:

• Brak spoin: Tworzą jednolitą, gładką powierzchnię bez fug. Łatwiej utrzymać ją w czystości, wygląda lepiej.
• Wodoszczelność i odporność na ścieranie: Mają wysoką odporność na wilgoć i intensywne użytkowanie.
• Niekończąca się paleta barw: Dostępne w pełnej gamie kolorów RAL, NCS. Można też stworzyć własne, unikalne odcienie.
• Kompozycje wielobarwne: Można łączyć kolory, tworzyć wzory, intarsje i inne efekty dekoracyjne.
• Idealne do nowoczesnych wnętrz: Doskonale pasują do minimalistycznego stylu i gładkich powierzchni.
• Właściwości antyelektrostatyczne: Nie przyciągają kurzu. To świetna wiadomość dla alergików.
• Samopoziomowanie: Wiele systemów żywicznych ma właściwości samopoziomujące. Ułatwia to ich aplikację i pozwala uzyskać idealnie równą powierzchnię.
• Wysoka odporność chemiczna: Wykazują odporność na wiele środków chemicznych.
• Różne wykończenia: Mogą być z wysokim połyskiem, półmatowe lub matowe. Warianty matowe i półmatowe lepiej znoszą zarysowania i codzienne zniszczenia.
• Uniwersalność stylistyczna: Można je dopasować do niemal każdego stylu wnętrza.

Designerskie posadzki żywiczne

Posadzki żywiczne to coś więcej niż jednolity kolor. Dają wiele zaawansowanych efektów wizualnych:

• Dekoracyjne dodatki: Można je wykonać z dodatkiem barwionych ziaren piasku kwarcowego, kruszywa marmurowego, płatków dekoracyjnych. Czasem nawet okruchów szkła czy luster. Powstaje wtedy efekt szlifowanego i polerowanego terazzo żywicznego.
• Zatapianie elementów: Pozwalają zatapiać w warstwie żywicy grafiki, napisy, logotypy czy drobne przedmioty.
• Efekt marmuru: Uzyskuje się go przez specyficzne rozlewanie żywic w różnych kolorach. Ważne jest staranne dopasowanie kolorów, wylewanie żywicy ciągłą linią z niewielkiej wysokości. Potem tworzy się pożądane wzory i dba o proporcjonalne pokrycie każdego koloru na powierzchni. Podłogę „marmurkową” wylewa się „na raz”.
• Posadzki 3D: Wykonywane są głównie z bezbarwnych żywic epoksydowych. Wkomponowuje się w nie specjalną folię z grafiką o wysokiej rozdzielczości. Daje to iluzję trójwymiarowości. Efekt? Tafla szkła. Posadzki 3D potrafią przedstawiać krajobrazy, abstrakcyjne wzory, zwierzęta czy dowolne obrazy. Najczęściej stosowane są w łazienkach (bo są odporne na wilgoć i chemikalia). Ale także w salonach, kuchniach, pokojach dla dzieci. Nawet w obiektach publicznych. Uwaga – alternatywą, ale mniej trwałą i łatwiej się rysującą, jest efekt 3D uzyskany ze szkła hartowanego z nadrukiem.

Przygotowanie podłoża

Niezależnie od wybranej metody barwienia czy rodzaju posadzki, absolutnie kluczowym elementem jest właściwe przygotowanie podłoża betonowego. Zaniedbania na tym etapie? Mogą prowadzić do katastrofy. Problemy z przyczepnością, pękanie czy łuszczenie powłok – nikt tego nie chce.

Co jest ważne przy przygotowaniu podłoża?

• Równość i brak uszkodzeń: Podłoże musi być stabilne. Bez rys, pęknięć i ubytków.
• Usunięcie mleczka cementowego: Trzeba usunąć wierzchnią, słabą warstwę. Robi się to przez śrutowanie, frezowanie lub szlifowanie. Odsłania się wtedy mocniejszą strukturę betonu i poprawia przyczepność.
• Dokładne oczyszczenie: Uszkodzone miejsca trzeba oczyścić. Wykruszyć luźne fragmenty betonu. Usunąć pył. Trzeba też pozbyć się tłustych plam i nalotów. Pomogą w tym emulgujące środki odtłuszczające.
• Naprawa ubytków: Wszystkie ubytki i nierówności należy naprawić przed wylaniem posadzki żywicznej. Stosuje się do tego specjalne żywiczne zaprawy naprawcze. Ważne jest dokładne określenie, jak duże i głębokie jest uszkodzenie.
• Sezonowanie betonu: Podłoże betonowe pod posadzkę żywiczną musi być odpowiednio wysezonowane. Minimum 28 dni w normalnych warunkach. To czas na zakończenie głównych procesów wiązania i skurczu. Można położyć żywicę na młodsze podkłady. Ale tylko wtedy, gdy osiągnęły wymaganą wytrzymałość na odrywanie. Podobnie jest z malowaniem farbą epoksydową. Beton powinien sezonować co najmniej 4 tygodnie.
• Wytrzymałość na odrywanie: Wymagana wytrzymałość podłoża na odrywanie („pull-off”) powinna być co najmniej 1,5 MPa. Klasa betonu? Minimum C20/25.
• Wilgotność podłoża: Beton musi być suchy. Istnieje kilka metod sprawdzania wilgotności (suszarkowo-wagowa, karbidowa CM, elektroniczna). Jeśli płyta betonowa leży na gruncie, niezbędna jest porządna izolacja przeciwwilgociowa.
• Równość i spadki: Wymagane spadki posadzki muszą być uformowane już w warstwie podłoża betonowego. Jeśli równość jest szczególnie ważna, podłoże trzeba odpowiednio przygotować. Albo zaplanować dodatkową warstwę wyrównującą (np. z zaprawy samopoziomującej).

Porównanie metod

Decyzja między barwionym betonem a posadzką żywiczną to wiele czynników.

Przy dobrej konserwacji, obie opcje są wytrzymałe mechanicznie. Ale posadzki żywiczne, zwłaszcza te do miejsc intensywnie użytkowanych, często okazują się trwalsze. I dłużej utrzymują swój pierwotny wygląd.

Bezpieczeństwo pracy z żywicami epoksydowymi

Produkty na bazie żywic epoksydowych są wszechstronne. Ale uwaga – mogą być szkodliwe dla zdrowia. Szczególnie jeśli nie stosuje się zasad bezpieczeństwa. Główne zagrożenie? Kontakt ze skórą. Może prowadzić do chorób skóry. Mniej groźne jest wdychanie oparów, ale i tego trzeba unikać.

Klucz do bezpiecznej pracy:

1. Jak najmniej kontaktu: Wybieraj produkty mniej szkodliwe. Pracuj w bezpieczny sposób.
2. Coś za coś: Jeśli to możliwe, użyj innych substancji lub technik.
3. Dobra organizacja:
   • Produkty przechowuj w zamkniętych, oznakowanych pojemnikach.
   • Nie nakładaj więcej materiału niż jest faktycznie potrzebne.
   • Narzędzia utrzymuj w czystości. Zużyte od razu czyść lub wyrzucaj.
   • Zapewnij dobrą wentylację w zamkniętych pomieszczeniach.
   • Miejsce mieszania składników powinno być czyste. Osłoń je folią i wyraźnie oznacz.
   • Dozuj i mieszaj składniki bardzo precyzyjnie. Najlepiej używaj mieszadeł wolnoobrotowych. To redukuje ryzyko rozprysków.
4. Środki ochrony osobistej (PPE):
   • Ubranie ochronne: Długie spodnie, koszula z długimi rękawami. Jednorazowe fartuchy lub kombinezony.
   • Rękawice ochronne: Muszą być odpowiednie do pracy z chemikaliami. Nigdy skórzane ani cienkie jednorazowe lateksowe/nitrylowe/PVC bez atestu. Rękawice często zmieniaj. Pod spód można założyć bawełniane.
   • Ochrona oczu i twarzy: Okulary ochronne podczas mieszania i aplikacji. Maska ochronna na twarz przy pracach powyżej głowy lub gdy istnieje ryzyko pryśnięcia.
5. Higiena skóry:
   • Unikaj kontaktu żywicy ze skórą.
   • Jeśli skóra ulegnie zanieczyszczeniu, szybko oczyść ją chusteczką/ręcznikiem papierowym. Potem umyj wodą z delikatnym mydłem. Nie używaj rozpuszczalników do mycia skóry.
   • Pamiętaj – kremy ochronne nie zastąpią rękawic. I nie ochronią przed chorobami skóry.
6. Czyszczenie narzędzi:
   • Czyść narzędzia mechanicznie (skrobanie) zanim żywica stwardnieje.
   • Jeśli to możliwe, użyj jednorazowych narzędzi.
   • Rozpuszczalniki stosuj tylko w ostateczności. I unikaj tych z dichlorometanem. Zawsze zakładaj rękawice ochronne podczas czyszczenia.

Pielęgnacja i konserwacja – Aby długo cieszyć się kolorem

Regularna pielęgnacja i czyszczenie to klucz. Dzięki nim barwiony beton i posadzki żywiczne dłużej będą wyglądać ładnie i służyć nam. Są narażone na co dzień na użytkowanie, promieniowanie UV, brud. Czasem działają na nie oleje czy kwasy.

Zasady pielęgnacji posadzek żywicznych:

• Ochrona przed zniszczeniem: Unikaj chodzenia w szpilkach czy butach z ostrym brudem (piasek). Nie przesuwaj ciężkich mebli bez filcowych podkładek. Nie stawiaj gorących naczyń bezpośrednio na posadzce. W miejscach, gdzie jeżdżą wózki widłowe, stosuj maty ochronne.
• Codzienne czyszczenie: Regularnie usuwaj luźny brud (odkurzaj, zamiataj). Plamy, które przylgnęły, usuwaj na mokro, używając neutralnych lub alkalicznych płynów. Tłuste plamy zwalczaj alkalicznymi środkami przemysłowymi. Nie stosuj środków ściernych.
• Czyszczenie maszynowe: Na większych powierzchniach najlepiej sprawdzają się automatyczne szorowarko-suszarki. Używaj odpowiedniej szczotki/pada i detergentu.
• Czyszczenie intensywne/podstawowe: Gdy zabrudzenia są mocniejsze lub trzeba odnowić warstwę ochronną. Wtedy stosuje się silniejsze środki i metody, często z maszynami jednotarczowymi.
• Ochrona powierzchni: Co jakiś czas warto nałożyć specjalistyczne środki pielęgnacyjne. Tworzą one warstwę ochronną.

Zasady pielęgnacji posadzek betonowych:

• Właściwe środki czyszczące: Beton ma odczyn zasadowy (pH 11-12). Stosuj preparaty myjące o pH zbliżonym do pH betonu. Kwaśne środki mogą niszczyć strukturę betonu.
• Pierwszy krok – zamiatanie: Zawsze zacznij od zamiatania. Usuń piasek, wióry i inne luźne drobiny. Mogą porysować powierzchnię.
• Mycie maszynowe: Najskuteczniejsze na dużych powierzchniach. Dobierz pad/szczotkę odpowiedniej twardości. Pady diamentowe mogą dodatkowo polerować i poprawiać wygląd podłogi.
• Dylatacje są ważne: Szczeliny dylatacyjne trzeba wypełnić. Zapobiegnie to wnikaniu wody.
• Okresowa konserwacja: Dokładne doczyszczenie i impregnacja preparatami polimerowymi.
• Renowacja: Technologia polerowanego betonu doskonale sprawdza się przy odnawianiu starych, zużytych posadzek betonowych.

Gdzie stosuje się te rozwiązania?

Gdzie znajdziemy barwiony beton i posadzki żywiczne? Lista jest długa!

Posadzki żywiczne idealnie pasują do:

• Firm i sklepów:: Restauracji, biur, sklepów, salonów wystawowych.
• Budynków publicznych:: Szpitali, szkół, urzędów, obiektów sportowych.
• Przemysłu:: Hal produkcyjnych, magazynów, warsztatów, garaży, laboratoriów.
• Mieszkalnictwa:: Domów, mieszkań, apartamentów (salony, sypialnie, kuchnie, łazienki – zwłaszcza posadzki 3D, korytarze, schody, garaże, piwnice).

Barwiony beton (w masie i malowany) stosuje się:

• Beton barwiony w masie: Do elementów prefabrykowanych (kostka brukowa, płyty chodnikowe, betonowa galanteria), elewacji, małej architektury. A także jako wylewany na miejscu beton architektoniczny.
• Beton malowany: Na posadzki w garażach, warsztatach, parkingach, halach przemysłowych. Na powierzchnie zewnętrzne narażone na warunki atmosferyczne (tarasy, podwórka, ogrodzenia, murki). I do oznakowania poziomego.

Wybór metody to sprawa indywidualna

Wybór metody koloryzacji betonu czy zastosowania posadzki żywicznej to duża decyzja. Trzeba wziąć pod uwagę wiele rzeczy. Jak ma finalnie wyglądać? Jakie ma spełniać funkcje (trwałość, odporność, antypoślizgowość, łatwość czyszczenia)? Ile mamy na to pieniędzy? Jak szybko musi być gotowe?

• Barwienie betonu w masie daje jednolity kolor w całym materiale. Ale jego ostateczny odcień zależy od jakości surowców i warunków, w jakich dojrzewał.
• Malowanie farbami (akrylowymi, chlorokauczukowymi, epoksydowymi) chroni i nadaje kolor. Trwałość i właściwości zależą od wybranej farby.
• Posadzki żywiczne dają najwięcej możliwości personalizacji. Od jednolitych kolorów, przez różne stopnie połysku, po skomplikowane efekty (terazzo, marmur, 3D). Są bardzo trwałe i odporne, ale początkowy koszt jest zazwyczaj wyższy.

Każdy projekt jest inny. Wymaga indywidualnego podejścia. Musimy wziąć pod uwagę. Jak będzie użytkowane pomieszczenie? Jakie obciążenia będą na posadzce? Jak długo ma służyć i jak wyglądać? Staranne przeanalizowanie wszystkich tych czynników pozwoli wybrać najlepszą technologię. Taką, która spełni oczekiwania inwestora i zapewni satysfakcjonujący efekt na długie długie lata.